શું તમારા મૃત સ્વજનનું PAN કાર્ડ હજુ સક્રિય છે? છેતરપિંડીથી બચવા આ માહિતી જાણવી જરૂરી.

મૃત્યુ બાદ વ્યક્તિના PAN કાર્ડનું શું થાય? મૃતક સ્વજનનું PAN રદ ન કરાવ્યું હોય તો ચેતી જજો!

ચેતવણી: છેતરપિંડીથી બચવા મૃતક સ્વજનનું PAN કાર્ડ રદ કરવું જરૂરી; આ પ્રક્રિયામાં 5 દસ્તાવેજોથી સરળતા રહેશે.

નવી દિલ્હી: આવકવેરા વિભાગ અનુસાર, 31 માર્ચ, 2024 સુધીમાં દેશમાં 74.67 કરોડથી વધુ લોકોને પરમેનન્ટ એકાઉન્ટ નંબર (PAN) ઇસ્યૂ કરવામાં આવ્યો છે. PAN કાર્ડ નોકરી, આવકવેરા રિટર્ન ભરવા, બેંકિંગ વ્યવહારો અને શેરબજારમાં રોકાણ જેવા અનેક નાણાકીય વ્યવહારો માટે એક મહત્ત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજ છે. પરંતુ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે કોઈ વ્યક્તિના મૃત્યુ પછી તેના PAN કાર્ડનું શું થાય છે?

PAN કાર્ડ રદ કરવું શા માટે જરૂરી?

કોઈ વ્યક્તિના મૃત્યુ પછી તેનું PAN કાર્ડ રદ કરાવવાનો કોઈ કાયદાકીય નિયમ નથી, પરંતુ તેને રદ ન કરવાથી ભવિષ્યમાં મુશ્કેલી ઊભી થઈ શકે છે. મૃતકના PAN કાર્ડનો દુરુપયોગ બેંક ખાતું ખોલાવવા, લોન લેવા અથવા ખોટું રિફંડ લેવા જેવા ઘણા ખોટા હેતુઓ માટે થઈ શકે છે, જેના બદલ કાનૂની કાર્યવાહી પણ થઈ શકે છે. તેથી, મૃતકનું PAN કાર્ડ શક્ય તેટલું જલદી રદ કરાવવું વધુ સારું છે.

મહત્વપૂર્ણ: PAN કાર્ડ રદ કરતાં પહેલાં, મૃતકના ટેક્સ સંબંધિત કામકાજ પૂર્ણ કરવા અને છેલ્લું રિટર્ન ફાઇલ કરવા માટે કાર્ડમાં કાનૂની વારસદાર ઉમેરવો જરૂરી છે.

કઈ પરિસ્થિતિઓમાં PAN કાર્ડ રદ કરી શકાય છે?

મૃત્યુ ઉપરાંત, કેટલીક અન્ય પરિસ્થિતિઓમાં પણ PAN કાર્ડ રદ કરી શકાય છે, જેમ કે:
• જો કોઈ કાયમ માટે ભારતની બહાર જઈ રહ્યું હોય.
• જો આવકવેરા વિભાગ દ્વારા PAN કાર્ડ નિષ્ક્રિય કરવામાં આવ્યું હોય.
• જો આવકવેરા વિભાગે ભૂલથી કોઈને બે PAN કાર્ડ આપી દીધા હોય.
• જો કોઈ વ્યક્તિના PAN કાર્ડમાં કોઈ ખોટી માહિતી દાખલ કરવામાં આવી હોય.
• જો કોઈ કંપની, LLP કે ભાગીદારી પેઢી બંધ થઈ રહી હોય.

PAN કાર્ડ રદ કરવાની પ્રક્રિયા

મૃતકના પરિવારનો કોઈપણ સભ્ય તેનું PAN કાર્ડ રદ કરાવી શકે છે. આ માટે, તમારે તમારા વિસ્તારના આવકવેરા વિભાગના આકારણી અધિકારી (AO) ને એક ઔપચારિક પત્ર લખવો પડશે.

પત્રમાં નીચેની વિગતો હોવી જોઈએ:

• મૃતકનું પૂરું નામ અને PAN નંબર.
• તેમની મૃત્યુ તારીખ.
• PAN કાર્ડ રદ કરવાની વિનંતી.
• પત્ર પર કાનૂની વારસદાર અથવા પ્રતિનિધિની સહી, તેમની વિગતો અને મૃતક સાથેના તેમના      સંબંધનો ઉલ્લેખ.

પત્ર તૈયાર કર્યા પછી, તેમાં બધા જરૂરી દસ્તાવેજો જોડો અને તેને AO ને વ્યક્તિગત રીતે આપો અથવા રજિસ્ટર્ડ પોસ્ટ દ્વારા મોકલો.

ધ્યાન રાખો: ઈ-ફાઇલિંગ પોર્ટલ પર PAN કાર્ડ રદ કરવાની કોઈ સુવિધા નથી. આ કાર્ય ફક્ત AO દ્વારા અથવા NSDLની ફિઝિકલ એપ્લિકેશન પદ્ધતિ દ્વારા કરવામાં આવે છે. જો મૃતક પાસે કોઈ ટેક્સ બાકી હોય અથવા રિફંડ મળવાનું હોય, તો કાનૂની વારસદારે આવકવેરા પોર્ટલ પર પ્રતિનિધિ કરદાતા બનવું જોઈએ.

આ પ્રક્રિયામાં 10-15 દિવસ લાગી શકે છે. ઘણી વખત, PAN રદ કરવાની વિનંતી સ્વીકાર્યા પછી, રજિસ્ટર્ડ મોબાઇલ નંબર પર એક કન્ફર્મેશન મેસેજ પણ આવે છે.