વિમાન દુર્ઘટનામાં વીમાનો દાવો આશરે ૧૫૦૦ કરોડ સુધી પહોંચી શકે છે અમદાવાદ વિમાન દુર્ઘટના બનશે ભારતનો સૌથી મોંઘો અકસ્માત

અમદાવાદ: ગુરુવાર, 12 જૂનના રોજ અમદાવાદમાં થયેલો Air India AI171 વિમાન અકસ્માત ભારતના ઇતિહાસનો સૌથી મોંઘો હવાઈ અકસ્માત સાબિત થઈ શકે છે. મેડિકલ કોલેજની હોસ્ટેલ પર થયેલા આ ભયાનક અકસ્માતમાં જાનમાલનું મોટા પાયે નુકસાન થયું છે, જેના કારણે વીમા દાવાની રકમ આશરે ₹1500 કરોડ રૂપિયા સુધી પહોંચી શકે તેવો અંદાજ છે.

અકસ્માતની વિગતો અને જાનહાનિ: આ દુર્ઘટનામાં બોઇંગ 787-8 વિમાન સંપૂર્ણપણે નાશ પામ્યું છે. વિમાનમાં સવાર 241 મુસાફરોમાંથી 240નું દુર્ભાગ્યપૂર્ણ નિધન થયું હતું, જ્યારે એક મુસાફરનો આબાદ બચાવ થયો હતો. આ ઉપરાંત, જમીન પરના નુકસાન સહિત કુલ 265 લોકો મૃત્યુ પામ્યા હોવાનું કહેવાય છે.

મોન્ટ્રીયલ કન્વેન્શન અને વીમા કવચ: ભારતે 2009માં 1999ના મોન્ટ્રીયલ કન્વેન્શન પર હસ્તાક્ષર કર્યા હોવાથી, આ હવાઈ દુર્ઘટના અને તેના નુકસાન માટે વીમા દાવાઓ પર ખાસ નિયમો લાગુ પડશે. આ કન્વેન્શન હેઠળ, મૃતક મુસાફરોના પરિવારજનો પ્રત્યેક પરિવાર દીઠ લગભગ ₹1 કરોડ રૂપિયા વળતર મેળવવાના હકદાર છે. 240થી વધુ મૃત્યુ સાથે, આ ચૂકવણી ₹240 કરોડ રૂપિયાથી વધુ થઈ શકે છે. અંતિમ સમાધાન અને કાનૂની દાવાઓના આધારે, કુલ જોખમ કવરેજ માટેની જવાબદારી ₹1,000 કરોડથી ₹1,500 કરોડ રૂપિયાથી વધુ હોઈ શકે છે.

વીમા કંપનીઓ અને વૈશ્વિક પુનર્વીમા: એક એહવાલ મુજબ સરકારી સૂત્રોએ વીમા સંબંધિત મહત્વપૂર્ણ વિગતો પૂરી પાડી છે. આ વિમાનની ઉડ્ડયન નીતિ ટાટા AIG જનરલ ઇન્શ્યોરન્સ દ્વારા સંચાલિત છે. તેને GIC RE, યુનાઇટેડ ઇન્ડિયા, ઓરિએન્ટલ ઇન્શ્યોરન્સ અને ICICI જેવી ભારતીય સહ-વીમા કંપનીઓ દ્વારા ટેકો આપવામાં આવે છે. ખાસ વાત એ છે કે, લગભગ 95 ટકા જેટલું જોખમ AIG, AXA XL અને લંડન તથા બર્મુડાની અન્ય પુનર્વીમા (reinsurance) કંપનીઓ જેવી મોટી વૈશ્વિક કંપનીઓ સાથે ફરીથી વીમો કરાયેલું છે.

વિમાનની વીમા રકમ અને બજાર પર અસર: આ ભયંકર અકસ્માતમાં નાશ પામેલા બોઇંગ 787-8 વિમાનનો તેની ઉંમરના આધારે લગભગ ₹650-700 કરોડ રૂપિયાનો વીમો લેવામાં આવ્યો હતો.

આ ઘટનાની ભારતીય અને વૈશ્વિક ઉડ્ડયન વીમા બજાર પર પણ નોંધપાત્ર અસર પડશે. એર ઇન્ડિયાનું તેના સમગ્ર કાફલા પર આધારિત ઉડ્ડયન કવર ₹8,000-10,000 કરોડ રૂપિયાનું છે, જેનું વાર્ષિક પ્રીમિયમ આશરે ₹250 કરોડ રૂપિયા છે. અમદાવાદની આ દુર્ઘટનાને કારણે વૈશ્વિક ઉડ્ડયન વીમા બજારમાં કડકાઈ આવી શકે છે, ખાસ કરીને ભારતમાં મોટા વિમાન સંચાલકો માટે. હાલમાં, ભારતમાં ઉડ્ડયન વીમા બજાર લગભગ ₹900 કરોડ રૂપિયાનું છે, અને ભવિષ્યમાં વીમા પ્રીમિયમમાં વધારો થવાની સંભાવના છે.

આ દુર્ઘટનાએ ભારતીય ઉડ્ડયન ઇતિહાસમાં એક કાળો અધ્યાય ઉમેર્યો છે, અને તેના આર્થિક પરિણામો દૂરગામી સાબિત થઈ શકે છે.

–

અમદાવાદમાં થયેલો વિમાન અકસ્‍માત તાજેતરના સમયમાં ભારતમાં થયેલો સૌથી મોટો વિમાન અકસ્‍માત છે. આ અકસ્‍માતમાં જાનમાલનું મોટું નુકસાન થયું છે. આવી સ્‍થિતિમાં, વીમા દાવાની રકમ ખૂબ ઊંચી હોઈ શકે છે. એવો અંદાજ છે કે આ રકમ ૧૫૦૦ કરોડ રૂપિયા સુધી પહોંચી શકે છે. ભારતે ૨૦૦૯માં ૧૯૯૯ના મોન્‍ટ્રીયલ કન્‍વેન્‍શન પર હસ્‍તાક્ષર કર્યા હતા. આવી સ્‍થિતિમાં, હવાઈ દુર્ઘટના અને નુકસાન માટે વીમા દાવાઓ પર ખાસ નિયમો લાગુ થશે. નોંધનીય છે કે AI ૧૭૧ વિમાન ગુરુવાર, ૧૨ જૂનના રોજ ક્રેશ થયું હતું અને મેડિકલ કોલેજના હોસ્‍ટેલ પર પડ્‍યું હતું. આમાં, વિમાનમાં સવાર ૨૪૧ મુસાફરોનું મળત્‍યુ થયું હતું, જ્‍યારે એક મુસાફર બચી ગયો હતો. આ અકસ્‍માતમાં કુલ ૨૬૫ લોકો મળત્‍યુ પામ્‍યા હોવાનું કહેવાય છે. કઈ કંપનીઓ વીમામાં છે અમદાવાદ વિમાન દુર્ઘટનામાં થયેલા નુકસાનને ધ્‍યાનમાં લેતા, આવા વીમા દાવા આﾍર્યજનક નથી. ન્‍યૂઝ ૧૮ અનુસાર, સરકારી સૂત્રોએ વીમા સંબંધિત કેટલીક મહત્‍વપૂર્ણ બાબતો જણાવી. આ મુજબ, ઉડ્ડયન નીતિ ટાટા AIG જનરલ ઇન્‍શ્‍યોરન્‍સ દ્વારા સંચાલિત છે. તેને GIC RE, યુનાઇટેડ ઇન્‍ડિયા, ઓરિએન્‍ટલ ઇન્‍શ્‍યોરન્‍સ અને ICICI જેવા ભારતીય સહ-વીમા કંપનીઓ દ્વારા ટેકો આપવામાં આવે છે. લગભગ ૯૫ ટકા જોખમ મોટી વૈશ્વિક કંપનીઓ સાથે ફરીથી વીમો કરાયેલ છે. આમાં AIG, ASXA XL અને લંડન અને બર્મુડાના અન્‍ય પુનર્વીમા કંપનીઓનો સમાવેશ થાય છે. વિમાનની વીમા રકમ કેટલી છે આ ભયંકર અકસ્‍માતમાં બોઇંગ ૭૮૭-૮ વિમાન સંપૂર્ણપણે નાશ પામ્‍યું છે. તેની ઉંમરના આધારે તેનો લગભગ ૬૫૦-૭૦૦ કરોડ રૂપિયાનો વીમો લેવામાં આવ્‍યો છે. મોન્‍ટ્રીયલ કન્‍વેન્‍શન હેઠળ, મળતક મુસાફરોના પરિવારો -તિ પરિવાર લગભગ ૧ કરોડ રૂપિયા મેળવવાના હકદાર છે. આ જાહેરાત પહેલાથી જ કરવામાં આવી છે. ૨૪૦ થી વધુ મળત્‍યુ સાથે, આ ચુકવણી ૨૪૦ કરોડ રૂપિયાથી વધુ થઈ શકે છે. અંતિમ સમાધાન અને કાનૂની દાવાઓના આધારે, જોખમ કવરેજ માટેની જવાબદારી ૧,૦૦૦ થી ૧,૫૦૦ કરોડ રૂપિયાથી વધુ હોઈ શકે છે. વીમા બજાર પર પણ અસર આ ઉપરાંત, એર ઇન્‍ડિયાનું તેના કાફલા પર આધારિત ઉડ્ડયન કવર ૮,૦૦૦-૧૦,૦૦૦ કરોડ રૂપિયા છે. તેનું અંદાજિત વાર્ષિક પ્રીમિયમ લગભગ ૨૫૦ કરોડ રૂપિયા છે. અમદાવાદની ઘટના વીમા બજાર પર પણ અસર કરશે. વૈશ્વિક ઉડ્ડયન વીમા બજારમાં કડકાઈ આવી શકે છે, ખાસ કરીને ભારતમાં મોટા વિમાન સંચાલકો માટે. હાલમાં, ભારતમાં ઉડ્ડયન વીમા બજાર લગભગ ૯૦૦ કરોડ રૂપિયા છે. ભવિષ્‍યમાં વીમા પ્રીમિયમ વધી શકે છે.(૩૮.૧૦)